İşletmeler, çalışanlarına hizmetleri karşılığında bir maaş öderler. Ancak, çalışanların aldığı maaş ile brüt maaşları arasında bir fark vardır. Bu noktada brüt ücret ile net ücret arasındaki farkı anlamak, özellikle farklı maaş türlerinden ve vergi politikalarından habersiz bir çalışan için kolay değildir. Bordro süreci, işlem sırasında çeşitli bileşenlerin hesaplanmasını gerektiğinden zorlayıcı olabilir. Bordroda en kafa karıştırıcı şey, bir çalışanın maaşındaki brüt ve net maaşı arasındaki farkı bulmaktır. Aynı gibi görünseler de, ikisi arasında birçok farklılık vardır. Bu nedenle bugün bu yazımızda brüt ve net maaş arasındaki temel farklara ve hesaplamalara değineceğiz.
İlgili İçerik: Bir Personelin İşletmeye Olan Maliyetinin Hesaplanması (2024)
Brüt Maaş Nedir?
Brüt maaş, bir çalışanın maaşında herhangi bir kesinti yapılmadan önce aldığı toplam ücrettir. Buna net maaş ücreti, fazla mesai, ikramiyeler, komisyonlar ve çalışana yapılan diğer ödemeler dahildir. Çalışanın ücretinden alınabilecek herhangi bir vergi veya diğer kesintileri dahil değildir.
Brüt Maaş Neden Önemlidir? Brüt Maaş Avantajları
Brüt maaşı anlamak çok önemlidir, çünkü finansal hayatınızın çeşitli yönlerini etkiler. Brüt maaşın önemli olmasının bazı nedenleri aşağıdaki şekildedir:
1. Maaş Pazarlığı
Brüt maaşınızı bilmek, maaş pazarlığı yaparken çok önemlidir. Bu, teklifin adil olup olmadığı ve becerilerinizin ve deneyiminizin karşılığını alıp almadığınız konusunda bilinçli kararlar vermenizi sağlar.
2. Yan Hakları Anlamak
Sağlık sigortası, emeklilik planları ve hayat sigortası gibi birçok yan hak, çalışanın brüt maaşına göre hesaplanır. Brüt maaşınızı bilmek, uygun yan haklarınızı ve bunların ne kadara mal olacağını belirlemenize yardımcı olabilir.
3. Vergi Etkileri
Brüt maaş, vergi yükümlülüğünüzün belirlenmesinde de önemli bir rol oynar. Vergiler brüt maaşınıza göre hesaplandığından, bu rakamı bilmek vergilerinizi daha iyi planlamanıza yardımcı olabilir.
4. Bütçeleme
Bütçeleme söz konusu olduğunda brüt maaşınızı bilmeniz çok önemlidir. Bu rakam, her ay ne kadar paranız olacağını belirlemenize olanak tanıyarak gerçekçi bir bütçe oluşturmanıza ve aşırı harcamalardan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
Net Maaş Nedir?
Net maaş, bir çalışanın vergiler ve diğer çalışan hakları düşüldükten sonra aldığı toplam ücrettir.
Net ödemeyi etkileyen faktörler:
- Vergiler
- SGK işçi primi
- İşsizlik primi
- Gelir vergisi
- Damga vergisi
Brüt ve Net Maaş Farkı
Brüt maaş, bir çalışanın maaşından herhangi bir kesinti yapılmadan önce kazandığı para miktarıdır. Net maaş ise, bir çalışanın maaşından tüm kesintiler yapıldıktan sonra kazandığı para miktarıdır. Bir çalışanın maaşından yapılan en yaygın kesintiler gelir vergisi, SGK primi ve işsizlik primi paylarıdır.
Brüt maaş, maaş bordrosunda göreceğiniz en yüksek rakamdır. Bu rakam, maaşınızdaki herhangi bir vergi veya kesintiyi dikkate almaz. Brüt maaşınız, herhangi bir kesinti olmadan önce kazancınızı hesaplamak için başlangıç noktasıdır.
Öte yandan, net maaş, brüt maaşınızdan tüm katkı payları ve vergiler düşüldükten sonra elinize geçen paradır. Net maaşınız, brüt maaşınızdan tüm zorunlu kesintilerin çıkarılmasıyla hesaplanır.
Zorunlu kesintiler vergileri, SGK primlerini, işsizlik sigorta fonu paylarını ve yasaların gerektirdiği diğer kesintileri içerir. Bu kesintiler, vatandaşlık ve çalışan yükümlülüklerinizi karşılamak için brüt maaşınızdan alınır.
Örneğin, brüt maaşınız ödeme dönemi başına 1.200 TL olsun. Vergi, SGK primleri ve işsizlik sigorta fonu katkı payları için maaşınızdan 350 TL kesilirse, net maaşınız 850 TL olur. Bu, net maaşınızı elde etmek için brüt maaşınızdan 350 TL kesildiği anlamına gelir. Brüt maaşınız ile net maaşınız arasındaki fark yapılan kesintilerdir.
SGK ve İşsizlik Primi Hesaplama (2024)
Netten brüt maaş hesaplama veya brütten nete maaş hesaplarken çalışan sigorta maliyeti (SGK primi) ve işsizlik primlerininde bu hesaba dahil edilmesi gerekir.
| Primler | İşveren Payı | İşçi Payı | Toplam |
| SGK Primi | %20,5 | %14 | %34,5 |
| İşsizlik Primi | %2 | %1 | %3 |
| Toplam | %22,5 | %15 | %37,5 |
SGK Taban ve Tavan Tutarları (2024)
2024 yılında SGK taban ve tavan tutarları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
| SGK Taban ve Tavan | Aylık(TL) |
| Taban (Ocak – Aralık 2024) | 20.002,50 TL |
| Tavan (Ocak – Aralık 2024) | 150.018,90 TL |
2024 Gelir Vergisi Oranları (Ücretliler)
Brütten net maaş hesaplama yaparken gelir vergisi üzerinden ödemeniz gereken tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Vergilenecek Maaş Tutarı = Brüt Maaş – SGK İşçi Payı (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi)
Vergi Tutarı = Vergilenecek Maaş Tutarı x Gelir Vergisi Oranı (%)
2024 yılı ücretliler için vergilenecek gelir dilimi ve gelir vergisi oranı aşağıdaki gibidir:
| Gelir Dilimi | Vergi Oranı |
| 110.000 TL’ye kadar | %15 |
| 230.000 TL’nin 110.000 TL’si için 16.500 TL, fazlası | % 20 |
| 580.000 TL’nin 230.000 TL’si için 40.500 TL, fazlası | % 27 |
| 3.000.000 TL’nin 580.000 TL’si için 135.000 TL, fazlası | % 35 |
| 3.000.000 TL’den fazlasının 3.000.000 TL’si için 982.000 TL, fazlası | % 40 |
Damga Vergisi Nedir?
Kişiler ile kişiler, kişiler ile kurumlar veya kurumlar ile kurumlar arasındaki hukuki ve resmi işlemleri belgeleyen kağıtlardan alınan damga vergisi, brütten net maaş hesaplama yaparken yapılan bir kesinti türüdür.
Islak imzalı sözleşmelerin yanı sıra elektronik imzalı sözleşmeler için de geçerli olan bir vergi türü olan damga vergisinden ücret talep edilebilmesi için kağıdın ibraz edilebilir olması, imza yerine geçen ibareler ve hükümler içermesi gerekir.
Brüt Maaş Hesaplama 2024
Netten brüte maaş hesaplama formülü aşağıdaki şekildedir:
Brüt Maaş = Net Maaş + (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi) + Gelir Vergisi + Damga Vergisi
Brütten nete maaş hesaplama örneği
A firmasında çalışan bir işçiye ait brüt maaş 10.000 TL olsun.
İşçinin aylık brüt maaşında yapılacak kesintiler aşağıdaki şekilde olacaktır.
- Genel sağlık sigortası işçi payı: 6.000 x %15.5 = 930 TL
- İşsizlik sigortası işçi payı: 10.000 x %1 = 100 TL
- Gelir vergisi matrahı: 10.000 – [(930) + (100)] = 8.970 TL
8.970 TL, 1. gelir diliminde olduğu için burada %15 üzerinden gelir vergisi hesabı yapmanız gerekir.
- Gelir vergisi: 10.000 x %15 = 1.500 TL
- Damga vergisi: 10.000 x binde 7,59 = 75,9 TL
- Kesintiler toplamı: 2.605,9 TL
- Net maaş: 10.000 – 1.845,54 = 7.394,1 TL
Brütten nete asgari ücret 2024
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun kararı uyarınca yeni yapılan asgari ücret zammı ile birlikte 1 Ocak tarihinden itibaren 2024 asgari brüt ücret tutarı 20.002,50 TL oldu.
Asgari ücretle çalışanın aylık brüt maaşında yapılacak kesintiler aşağıdaki şekilde olacaktır.
- Genel sağlık sigortası işçi payı: 2.800,35 TL
- İşsizlik sigortası işçi payı: 200,03 TL
Bu giderler brüt asgari ücretten çıkarıldığında 2024 net asgari Ücret 17.002,12 TL’dir.
Kesintiler bu kadar ile sınırlıdır. Asgari ücretli çalışanlara gelir ve damga vergisi istisnası uygulanmıştır.
İlgili İçerik: Asgari Ücret Nedir? 2024 Asgari Ücret Ne Kadar Oldu?
Net Maaş Hesaplama 2024
Brütten nete maaş hesaplama formülü aşağıdaki şekildedir:
Net maaş= Brüt maaş – (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi) – Gelir Vergisi – Damga Vergisi
En Çok Sorulan Sorular
1. Asgari ücret brüt maaş ne kadar?
2024 için brüt asgari ücret 20.002,50 TL oldu.
2. Net maaştan tazminat hesaplama nasıl yapılır?
Kıdem tazminatı hesaplamalarında çalışanın brüt ücreti temel alınır, net ücret üzerinden bir hesaplama yapılmaz.
3. Brüt maaşımı nereden kontrol edebilirim?
Brüt maaşınızı kontrol etmenin en kolay yolu maaş bordronuza bakmaktır. Brüt maaş bordronuzda listelenen en büyük rakamdır ve genellikle en üstte yer alır. Brüt maaşınız aynı zamanda genellikle işe ilk girdiğinizde belirtilen maaş tutarıdır. Bu tutar her zaman iş sözleşmenizde belirtilmelidir.
4. Brüt maaş mı yüksek net maaşlı?
Brüt maaş, net maaştan daha yüksektir. Brüt maaş, vergi ve diğer kesintiler öncesindeki toplam maaşı ifade ederken, net maaş ise vergi, sigorta primleri ve diğer kesintilerden sonra elde edilen net miktarı temsil eder.
Dolayısıyla, bir kişinin eline geçen net maaş, brüt maaştan vergi, sigorta ve diğer kesintilerin çıkarılması sonucu ortaya çıkar. Bu nedenle, genellikle net maaş, kişinin gerçekten eline geçen para miktarını ifade eder.
Ancak, brüt maaş da önemlidir çünkü işverenler genellikle işçilere brüt maaş üzerinden teklifte bulunur. Brüt maaş, işverenin çalışana ödediği toplam maliyeti temsil eder. Bu nedenle, bir işin maaş teklifini değerlendirirken, hem brüt maaşı hem de net maaşı göz önünde bulundurmanız önemlidir
5. Memur maaşları net mi brüt mü?
Memur maaşları brüt maaş üzerinden değerlendirilir. Ayrıca memur zam oranları da brüt maaş üzerinden hesaplanır.
6. Asgari ücret çalışan maliyetinde gelir vergisi oranı kaçtır?
Asgari ücretin aylık brüt tutarından SGK İşçi Payı (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi) düşükdükten sonra kalan tutar gelir vergisinden istisna edilmiştir.
7. Memur maaşı brüt ne kadar?
2023 yılında memur maaşı brüt 25 bin 15 TL idi.
