Çöp poşetleri evlerde, ofislerde ve endüstriyel tesislerde çeşitli atık türlerini bertaraf etmek için kullanılır. Ancak, çöplerin etkili bir şekilde bertaraf edilmesi söz konusu olduğunda, çöp torbasının kalitesi ve türü önemli bir rol oynar.
Çöpler kuru atık, ıslak atık, tıbbi atık, sıhhi atık vb. gibi çeşitli türlerde olabilir. Farklı atık türlerini bertaraf etmek için farklı çöp torbaları kullanılır. Çeşitli çöp poşetleri mevcut olduğundan, seçim kriterleri uygulamaya bağlı olarak farklılık gösterir.
Çöp Poşetlerinin Tarihi
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Winnipegli mucit Harry Wasylyk polietilen adı verilen yeni, su geçirmez ve esnek bir malzeme üzerinde deneyler yapıyordu. Bu deneyler sonucunda Wasylyk mutfağında ilk plastik çöp torbasını yaptı ve 1950’de Winnipeg Hastanesi’ndeki çöp kutuları için bu torbaları tedarik etti.
Bu torbayı, küçük reçine topaklarının plastik torbalara dönüştürülmesini içeren ekstrüzyon adı verilen bir işlemle yarattı. Peletler ısıtıldı ve daha esnek hale gelmeleri için basınç uygulandı. Daha sonra bu reçine, bir ucu kapatılacak olan torbalara üflendi.
Orijinal çöp torbaları siyah değildi, yeşildi ve evlerde kullanılmak üzere tasarlanmamıştı. Çöp torbaları, çocuk felcinin yaygınlaşmasını önlemek amacıyla Winnipeg Hastanesi’ne satıldı. Daha sonra Union Carbide Şirketi çöp torbası fikrini satın aldı.
İlk ev tipi yeşil çöp torbasının “Glad” çöp torbaları adı altında üretilmesi 1960’ların sonlarını buldu. Bu yeni ürün kısa sürede büyük bir başarı yakaladı ve birçok ev ve iş yerinde kullanılmaya başlandı.
Çöp Poşeti Renk Kodları
Standart siyah çöp torbaları, beyaz çöp torbaları ve şeffaf çöp torbalarına ek olarak, gökkuşağının renklerini oluşturan birçok başka renk çöp torbası vardır.
Peki, tüm bu çeşitli çöp torbası renklerine ne gerek var? Neden çöp torbası renk kodları vardır?
1. Siyah Çöp Poşetleri
Siyah çöp torbaları, geri dönüştürülemeyen atıkların çoğu için kullanılan en yaygın çöp torbası türüdür. Siyah renk, poşetler dışarıda toplanmaya hazır beklerken dağınıklığı kontrol altında tutar ve bir nebze de olsa düzen sağlar. Sonbahar temizliğiniz için çim ve yaprak torbaları söz konusu olduğunda, çoğu ev sahibi tüm çöpleri gizledikleri için siyah plastik çöp torbalarını tercih eder.
2. Şeffaf Çöp Poşetleri
Şeffaf çöp torbaları genellikle kağıt ve karton gibi daha hafif çöpler için kullanılır. Şeffaf çöp torbalarının kullanılması, çöplerin uygun şekilde ayrıştırılması için temizlik departmanı tarafından görülebilmesini sağlar. Özellikle ofisler, parçalanmış kağıt kalıntılarını toplamak için şeffaf çöp torbaları kullanır. Ayrıca teneke kutu ve şişe toplayanlar da, şişe ve teneke kutu itfa merkezine tanımlanabilmeleri için şeffaf poşetler kullanır.
3. Beyaz Çöp Poşetleri
Beyaz çöp torbaları genellikle mutfak ve banyoda kullanılır. Beyaz renk çok sert değildir ve seçtiğiniz çöp kutusunun içine yerleştirildiğinde temiz görünür.
Beyaz renkli çöp torbaları, torba maksimum kapasiteye ulaştığında kapanmasına yardımcı olan büzme ipli veya ipsiz olarak gelir. Birçok popüler marka, artık mutfak çöp torbalarına kötü kokuyu azaltmaya yardımcı olan hoş kokular eklemeye de başlamıştır.
4. Mavi Çöp Poşetleri
Mavi çöp torbaları, çöp öğütücüsü içinde ne olduğunu açıkça belirlemek istediğinde, geri dönüştürülebilir çöpler için kullanılır. Özellikle oteller ve sağlık tesisleri, kirli çamaşırları temizlenmek üzere gönderirken mavi çöp poşetleri kullanır.
5. Sarı Çöp Poşetleri
Sarı çöp torbaları, dikkatle kullanılması gereken atıkların bertaraf edilmesi için kullanılır. Atık türleri arasında biyolojik tehlike atıkları, bulaşıcı atıklar ve tehlikeli maddeler yer alır. Bu torbaların her biri son derece dikkatli kullanılmalı ve açıkça işaretlenmelidir. Sarı renkli çöp torbaları daha yüksek bir özen seviyesini temsil eder ve buna göre kullanılmalıdır.
6. Kırmızı Çöp Poşetleri
Kırmızı çöp torbaları çoğunlukla tıbbi atıkları bertaraf eden sağlık tesislerinde bulunur. Bu atıklara, muhtemelen araştırma laboratuvarlarında kullanılan biyolojik maddeler, patolojik maddeler, kültürler ve bulaşıcı maddeler dahildir.
7. Yeşil Çöp Poşetleri
Çevre dostu çöp torbaları veya “yeşil çöp torbaları” %100 biyolojik olarak parçalanabilir oldukları sürece herhangi bir renkte veya durumda olabilir. Kompostlanabilir çöp torbaları işlendikten ve parçalandıktan sonra geriye küçük siyah plastik parçaları kalır. Toprakta aylarca ve yıllarca bekletildiklerinde, topraktaki mikroorganizmalar bu gübreleşebilir lifleri yiyip bitirir ve sonunda torbalar yok olur.
Çevre dostu çöp torbalarının yanı sıra yeşil renkli plastik çöp torbaları da vardır. Bunların da geri dönüşüm için kullanıldığını görmeniz mümkündür.
8. Pembe Çöp Poşetleri
Pembe çöp torbaları, meme kanseri farkındalığını yaymak ve desteklemek isteyen ofislerde ve tesislerde bulunur. Ekim ayı meme kanseri farkındalık ayıdır ve pek çok kişi tedavi arayışında olan hayır kurumlarına bağışta bulunur. Burada asıl önemli olan, pembe çöp torbası kampanyalarının farkındalığı yayması ve kadınlara yıllık mamografi çektirmelerini hatırlatmasıdır.
9. Turuncu Çöp Poşetleri
Turuncu çöp torbaları zaman zaman yakılarak arıtılması gereken klinik atıklar için kullanılır. Bu torbalar giysi, ayakkabı, havlu ve oyuncak gibi ev eşyalarının geri dönüşümü için kullanılmaktadır.
Doğru Çöp Poşeti Seçmek İçin İpuçları
Piyasada bu kadar çok çöp poşeti çeşidi varken, ihtiyaçlarınıza uygun olanları seçmek kolay değildir. Bu noktada doğru bir çöp poşeti, toplanan çöp yükünü taşıyabilmeli ve herhangi bir dökülme olmadan taşınmasına yardımcı olmalıdır.
Aşağıdaki faktörlerin göz önünde bulundurulması, doğru çöp torbalarını seçmenize yardımcı olabilir.
1. Boyut
Çöp torbasının boyutu, çöpü zorla doldurmadan depolamak için gerekli olan hacmi tanımlar. Çöp torbalarında farklı boyutlar ve çöp depolama hacimleri/kapasiteleri mevcuttur. Çöplerin aşırı doldurulması torbanın delinmesine ve çöplerin dökülmesine neden olabilir. Bu yüzden çöp torbalarını depolanacak çöp miktarına göre seçmeniz önemlidir. Çöpün aşırı doldurulmasını önlemek için boyut ve hacmin yeterli olduğundan emin olmanız şarttır.
2. Malzeme
Çöp poşetleri genellikle düşük yoğunluklu polietilenden (LDPE) ve yüksek yoğunluklu polietilenden (HDPE) yapılır. LDPE plastik çöp poşetleri genellikle kuru çöpleri taşımak için kullanılır. Malzeme bir dereceye kadar esneyebilir, bu nedenle kuru çöpün ağırlığını taşıyabilir. Öte yandan, HDPE çöp torbaları ıslak çöp, tıbbi atık, sıhhi atık vb. için uygundur. Ayrıca, günümüzde çöp torbası yapımında biyolojik olarak parçalanabilen plastik de kullanılmaktadır. Bu torbalar gübrelenebilir atıkların atılması için idealdir.
3. Yük Taşıma Kapasitesi
Çöp torbası satın alırken yük taşıma kapasitesi de kontrol edilmelidir. Kağıtlar, plastik ambalajlar vb. gibi kuru atıklar hafiftir. Ancak tıbbi atıklar, sebze, bayat gıda, yağ gibi ıslak atıklar kuru atıklara kıyasla çok daha ağırdır. Bu nedenle çöp torbalarının yük taşıma kapasitesi de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu, torba tabanlarının yırtılmasını ve çöplerin dökülmesini önleyebilir.
4. Kalınlık
Kalınlık, çöp poşetlerinin dayanıklılığını sağlamada büyük bir rol oynar. Çöp torbası ne kadar kalın olursa sürdürülebilirlik de o kadar yüksek olur. Ağır atıkları taşımak için kalın bir torbaya sahip olmak avantajlı olabilir, diğer yandan hafif atıklar için ince çöp torbaları iyi sonuç verebilir. Örneğin boş süt kutularını, kurutulmuş sebzeleri, artık yiyecekleri vb. taşımak için 0,5 mil-0,9 mil kalınlığında bir çöp poşeti tercih edebilirsiniz. Öte yandan, ıslak atıkları vb. taşımak için 2 mil kalınlığında çöp torbalarını tercih etmeniz gerekebilir.
5. Esneklik
Çöp torbası malzemesinin elastikiyeti veya esnekliği, torbalara elastik mukavemet sağlar. Bu, taşıma sırasında çöp torbalarının delinmesini veya yırtılmasını önlemeye yardımcı olur.
6. Renk
Çöp torbaları şeffaf veya renkli olabilir. Fakat genellikle siyah çöp torbaları tercih edilir, çünkü bu renk çöpleri gizleyebilir. Ancak, belirli uygulamalar için renkli çöp torbaları veya özel baskılı çöp torbaları da tercih edilebilir.
7. Maliyet
Çöp torbası seçerken maliyeti ve paranızın karşılığını da göz önünde bulundurmanız gerekir. Daha ucuz seçenekler başlangıçta cazip görünse de, dayanıklılık veya güçten yoksunlarsa, zaman içinde daha fazla torba kullanarak toplam harcamanızı artırabilirsiniz. Bu yüzden ihtiyaçlarınızı karşılayan ve uzun vadeli değer sunan kaliteli çöp torbalarına yatırım yapmaya değerdir.
8. Özel Türler
Belirli durumlar, özel çöp torbası türlerini kullanmayı gerektirebilir. Örneğin, tıbbi atıkları, tehlikeli maddeleri veya keskin nesneleri atıyorsanız, bu tür amaçlar için özel olarak tasarlanmış çöp torbalarını seçmeniz çok önemlidir. Bu özel çöp poşetleri genellikle delinme direnci, biyolojik tehlike sembolleri veya kolay tanımlama ve kullanım için renk kodlaması gibi ek özelliklere sahiptir.
9. Kapatma Mekanizması
Hem rahatlığı hem de hijyeni etkilediği için çöp torbasının kapatma mekanizmasını göz önünde bulundurmanız gerekir. Bazı çöp torbaları, torbayı bağlamayı kolaylaştıran, dökülmeyi ve koku kaçışını önleyen büzme iplere sahiptir.
10. Koku Kontrolü
Çöplerden yayılan hoş olmayan kokular, büyük bir endişe kaynağı olabilir. Bu yüzden koku kontrol özelliklerine sahip çöp torbalarını seçmeniz gerekir. Bunlar kokuları maskelemeye veya nötralize etmeye yardımcı olarak havayı taze ve hoş tutar.
11. Marka İtibarı
Çöp torbası satın almadan önce hangi markanın daha iyi olduğunu araştırmanız ve kontrol etmeniz gerekir. Sürekli belirli bir markayı kullanıyor olsanız bile, bu durum diğerlerini araştıramayacağınız anlamına gelmez. Hatta sürekli kullandığınız ürün bütçenize uygun değilse, daha fazla araştırma yapmanız gerekir. Bu noktada çöp torbaları hakkında müşteri yorumlarını okuyarak bir fikir edinmeniz mümkündür.
Sonuç olarak, doğru çöp torbalarını seçmek etkili atık yönetimi için çok önemlidir. Seçiminizi yaparken boyut, mukavemet, malzeme, koku kontrolü, kapatma mekanizması, özel türle ve maliyet gibi faktörleri göz önünde bulundurmanız gerekir.
Plastik çöp torbalarını seçerken tüm bu faktörleri göz önünde bulundurmak, dağınık durumların hijyenik bir şekilde ele alınmasına yardımcı olur. Ayrıca, bu faktörlerin göz önünde bulundurulması, çöp torbalarının torba delinmelerini, dökülmeleri, sızıntıları vb. önleme açısından belirli uygulamalarla uyumluluğunu sağlar. Bu faktörler göz önünde bulundurulmasına rağmen, kalite güvence altına alınmazsa, çöp torbaları zarar görebilir.
