Finansal analiz oluşturmak ve satış tahminleri yapmak için doğru verilere sahip olmak, işletmenin insanları ne zaman işe alacağını, daha fazla envanter satın alacağını, ölçeği küçülteceğini ve daha fazlasını belirlemesine yardımcı olacak güçlü mali analizin temelidir.
Peki finansal analiz tam olarak nedir?
Finansal Analiz Nedir?
Finansal analiz, geçmiş finansal performansı gözden geçirme, bütçeleri gerçek sonuçlarla karşılaştırma ve küçük işletmelere bilinçli kararlar vermeleri için ihtiyaç duydukları verileri sağlamak için finansal tahminler yürütme uygulamasıdır. Bu, bir şirketin kısa ve uzun vadeli geleceği planlarken finansal olarak nerede durduğunu anlamasına yardımcı olur.
Şirketler Neden Finansal Analiz Yapmalıdır?
Finansal analiz, sadece şirketinizin finansal durumunu anlamanıza yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda kredibilitesini, kârlılığını ve servet yaratma yeteneğini belirlemenize de yardımcı olur. Aynı zamanda dahili olarak ne kadar iyi durumda olduğunuza dair daha derinlemesine bir bakış sağlar. Yani finansal analiz için şirketinizin ihtiyaçlarını daha iyi anlamanıza yardımcı olacak önemli bir sağlık kontrolüdür diyebiliriz.
Finansal analiz, şirketinizin vergi durumuna ilişkin daha kapsamlı bir genel bakış da sunabilir ve yönetimi optimize etmenize yardımcı olabilir, bu da sonuçta daha fazla kâr ve artan finansal güvenlik sağlar.
Ayrıca, bu tür bir analiz, fon talep etmeniz veya kredi başvurusunda bulunmanız gerektiğinde de çok avantajlıdır. Çoğu finansal kuruluş, şirketinizin alacağınız kredileri geri ödeyebilme gücünü belirlemek için finansal analiz içeren bir bilanço ister.
Ek olarak bir finansal analiz, şirketinizin faaliyet sektörüyle ilgili konumunu belirler ve bu da rekabeti takip etmenizi sağlar. Ayrıca piyasayı etkileyebilecek potansiyel riskleri de dikkate alır. Bu, etkili bir iş stratejisi oluşturmanızda ve bu risklere maruz kalmanızı en aza indirmede faydalı olabilir.
Küçük İşletmeler için Finansal Analizin Temelleri
Temel olarak küçük işletmelerin mali durumlarını her hafta analiz etmesi gerekir. Çünkü işlerinin mali durumunu izleyen ve anlayan iş liderleri ile başarılı ve büyüyen şirketler arasında güçlü bir bağlantı vardır. Federal Rezerv tarafından yapılan bir araştırmaya göre, ortalamanın üzerinde ve mükemmel bir finansal yapıya sahip şirketlerin sırasıyla %78 ve %92’sinin yıllık geliri en az 1 milyon dolar. Öte yandan, finansal yapısı kötü olan işletmelerin %40’ı, 100.000 doların altında bir gelire sahiptir.
Buna ek olarak, araştırma, mükemmel bir finansal yapıya sahip işletmelerin %90’ının her zaman bir bütçe oluşturduğunu ve maaş bordrosu için ayrı bir banka hesabına sahip olduğunu bulmuştur.
Finansal Analiz Yapmanız İçin Takip Etmeniz Gereken Adımlar
Şirketinizin kapsamlı bir bilançosunu oluşturmak için hazırlayacağınız finansal analiz, hesapların ötesine geçer ve 2 aşamada gerçekleşir. Önce ekonomik, ardından finansal bir teşhis koymanız gerekir.
1. Ekonomik teşhis
Mali analizin bu bölümü, şirketinizin sektörünün ekonomik durumunu ve rekabetçi konumunu değerlendirmekten oluşur. Bu nedenle ekonomik teşhis, şirketinizin faaliyet gösterdiği pazarın yanı sıra şirketinizin üretiminin ve hizmetlerinin dağıtımının bir analizini de belirler. Ayrıca şirketinizin hissedarlığına ve temel değerlerine de bakar.
2. Finansal teşhis
Bu teşhis, diğer şeylerin yanı sıra marja, satışlara ve başa baş noktasına dayalı olarak performansı belirleyerek şirketinizin muhasebesine odaklanır. Bu adım, şirketinizin finansal yapısını analiz etmenize ve finansman yöntemleri ve nakit akışı gibi varlıklarını belirlemenize olanak tanır. Ayrıca finansal teşhis, şirketinizin kârlılığını ölçer.
Finansal Analiz Yaptırmak İçin Neye İhtiyacım Var?
Finansal analiz yapmak için bir işletmenin tüm geçmiş verilerine ihtiyacı vardır. Bu yüzden tüm gelirleri, ödemeleri, mevduatları, faturaları ve işletme gider kayıtlarını takip etmeniz gerekir, çünkü mali tablolar oluşturmak için bu bilgilere ihtiyacınız olacaktır. En kritik finansal tablolar; gelir tablosu, bilanço ve nakit akış tablosu, alacak hesapları raporları, borç hesapları raporları ve envanter raporlarını içerir.
Geçen haftalara/aylara kıyasla mantıklı olmayan veya anormal olan herhangi bir şeyi tespit etmek için bu ifadelerdeki sayıları dikkatlice incelemeniz gerekir. Bu, bir soruna işaret edebilir veya işletmenin paradan tasarruf etmek veya satışları artırmak için yapması gereken bir değişikliği ortaya çıkarabilir. Bu bilgi, işletmenin finansal sağlığının iki boyutunu (marjlar ve sermaye kullanımı) değerlendirmenize yardımcı olur ve diğer birçok ayrıntılı ölçüm için temel sağlar.
Finansal Analizin Avantajları Nelerdir?
Finansal analizinin başlıca faydaları veya avantajları aşağıdaki şekildedir:
1. Geçmiş Performansın Değerlendirilmesi
Finansal analiz; trend analizi, dikey analiz, oran analizi gibi farklı teknikleri kullanarak satışlar, nakit akışları, gelir, yatırım getirisi vb. gibi işletmenin geçmiş performansını değerlendirir.
2. Mevcut Konum
Finansal analiz, işletmenin kârlılık ve operasyonel verimlilik açısından mevcut mali durumunu gösterir.
3. Gelecekteki Performansın Tahmini
Finansal analiz, işletmenin geçmiş ve mevcut finansal durumunun verilerini sağlar. Bu veriler ve bilgiler, işletmenin gelecekteki kazançlarını ve büyüme oranını tahmin etmek için temel oluşturur.
4. Planlama ve Karar Verme
Finansal analiz, işletmenin geçmiş ve mevcut performansını değerlendirir ve karşılaştırır. Planlama ve karar verme sürecinde yönetime yardımcı olur.
5. Vergi Tespiti
Finansal analiz, işletmenin mali durumunu ve kârlılığını gösterir. Böylece şirketin vergi yükümlülüklerinin belirlenmesine yardımcı olur.
6. Kredi Kararı
Finansal analiz, işletmenin kârlılığı, ödeme gücü, likiditesi ve verimliliği hakkında güncel bilgiler sağlayarak bankacıların kredi kararı vermelerine yardımcı olur.
7. Envanteri Takibi
Ciro oranları ile envanteri daha iyi yönetebilir veya öngörülen satış rakamlarını karşılayacak kadar stoğunuzun olup olmadığını belirleyebilirsiniz.
Finansal Analiz için Temel Bileşenler
Çalışmak için doğru mali tablolar üretmek, sağlam bir finansal analizin ilk adımıdır. Her beyan, işletmenin mali durumunu analiz etmek için kullanılabilecek bilgiler sağlar. Her şirketin ihtiyaç duyduğu dört tablo; bir gelir tablosu, bilanço, nakit akışı tablosu ve birikmiş kârlar tablosudur.
1. Gelir Tablosu
Gelir tablosu, işletmenin net gelirini veya net zararını gösterir. Giderler geliri aşarsa, net zarar görürsünüz, bunun tam tersi olursa ise kâra geçersiniz. Bu, brüt kâr marjı, faaliyet kâr marjı ve net kâr marjı dahil olmak üzere kâr marjları hesaplanarak ölçülür.
Brüt kar marjını bulmak için bir şirket brüt kârı satışlara böler ve bu sayıyı 100 ile çarpar.
Diyelim ki bir pastanenin brüt kârı 800 TL ve 1.000 TL geliri var; brüt kâr marjı %80’dir. Bu, lezzetli ikramlarını üretmenin doğrudan maliyetlerinin gelirin %20’si olduğu ve diğer masrafları karşılamak ve kârı paydaşlara dağıtmak için kalan %80’i olduğu anlamına gelir. Daha yüksek brüt kâr marjları daha iyidir, şirketin ürününü verimli bir şekilde kâra dönüştürdüğünü gösterir.
Bakılacak ikinci sayı, şirketin ana faaliyet alanından para kazanıp kazanmadığının ve ne kadar iyi yönetildiğinin iyi bir göstergesi olan faaliyet kâr marjıdır. Faaliyet kâr marjı, faiz ve vergi öncesi kazanç veya FVÖK (brüt kar – faaliyet giderleri) alınarak gelire bölünüp 100 ile çarpılarak hesaplanır.
Pastanenin FVÖK’te 1.000 TL ve 500 TL’si varsa, işletme kâr marjı %50’dir. Bu, şirketin gelirinin %50’sinin işletme dışı maliyetleri ödemeye hazır olduğu anlamına gelir. Artan işletme marjları, bir şirket içinde daha iyi yönetim ve maliyet kontrolleri anlamına gelebilir.
Son olarak, net kâr marjı, işletmenin genel başarısının bir göstergesidir. Daha yüksek net kâr marjı, şirketin satışları verimli bir şekilde kâra dönüştürdüğünü gösterir. Fakat kâr marjı, şirketin faaliyet gösterdiği belirli sektör bağlamında ölçülmelidir.
Net kâr marjını hesaplamak için, net kârı satışlara bölün ve sonucu 100 ile çarpın. Pastanin net kârı 400 TL ve geliri 1.000 TL ise, net kâr marjı %40’tır. Bu, her 1 TL’lik gelir için şirketin 0.40 TL elde ettiği anlamına gelir.
2. Bilanço
Bilanço analizi, şirketin sermayesini ne kadar iyi kullandığını, şirketin neden borç para aldığını ve bu borçlanmanın haklı olup olmadığını gösterebilir.
Gelir tablosu ve bilançodaki bilgiler kullanılarak yapılan iki hesaplama aktif kârlılık yüzdesi ve işletme sermayesi oranıdır. Aktif kârlılık, vergi sonrası kârın toplam aktiflere bölünmesi ve bu sayının 100 ile çarpılmasıyla bulunur.
Yani, pastane 400 TL net kâr elde ederse ve 10.000 TL’lik varlıkları varsa, bu varlık getirisini %4 yapar. Varlıklardaki her TL için 0.40 TL kâr elde edilir. Şirket daha sonra bu yüzdeyi ve varlıklara yatırılan parayı ne kadar verimli bir şekilde kâra dönüştürdüğünü diğer pastanelerle karşılaştırabilir.
Diğer bir önemli finansal ölçüt, işletme sermayesi oranı ve örneğin bu oranın satışların yüzdesi olarak ne olduğudur. Satış metriklerinin yüzdesi olarak işletme sermayesi oranı ve işletme sermayesi, şirketin sermayesini ve likiditesini ne kadar iyi kullandığını gösterir.
İşletme sermayesi oranını bulmak için, dönen varlıkları kısa vadeli borçlara bölmeniz yeterlidir. Birden az bir oran, nakit akışı sorunlarının bir uyarı işaretidir, yaklaşık iki oran ise sağlam kısa vadeli likiditeyi gösterir. Pastanenin varlıkları 10.000 TL ve borçları 5.000 TL ise, işletme sermaye oranı 2’dir.
İşletme, işletme sermayesi cirosunu değerlendirerek bu sermayeyi satış üretmek için ne kadar iyi kullandığını ölçebilir. Net yıllık satışları alarak ve bunu aynı yıl için ortalama işletme sermayesi miktarına bölerek işletme sermayesi cirosunu hesaplayabilirsiniz. Daha düşük bir oran, işletmenin verimli bir şekilde çalışmadığını gösterebilir, ancak bu sayılarda çok fazla nüans vardır ve bunlar sektör bağlamında değerlendirilmelidir.
3. Nakit Akış Tablosu
Ödeme gücünü ölçmek için nakit akışı tablosunu kullanmanız gerekir. İşletme nakit akışını hesaplamak, şirketin mevcut yükümlülüklerini ne kadar kolay karşılayabileceğini gösterecektir. İşletme nakit akış oranını bulmak için, nakit akış tablosundaki faaliyetlerden elde edilen toplam nakit akışını alın ve mevcut yükümlülüklere (borç hesapları, borçlar, diğer yükümlülükler) bölün.
İşletmenin 10.000 TL aktifi varsa, ancak bunun 5.000 TL’si işletme nakit akışından ve 5.000 TL borçlardan geliyorsa, işletme nakit oranı 1’dir. Genel olarak, pozitif nakit akışı elbette iyi bir şeydir. Çünkü her şirket, yükümlülüklerini karşılamak için yeterli nakde sahip olmak ister. Ancak nakit akışı tablosuna daha derin bir bakış sağlamak, bazı önemli nüanslara ışık tutabilir. Pozitif yatırım nakit akışı ve negatif işletme nakit akışı, sorunların bir işareti olabilir. Yani şirket, hızla sürdürülemez hale gelebilecek işletme giderlerini ödemek için varlıklarını satıyor olabilir.
Negatif nakit akışı da her zaman kötü değildir. Negatif bir yatırım nakit akışı, işletmenin daha fazla ürün üretmek için mülk ve ekipmana yatırım yaptığı anlamına gelebilir. Bu yüzden burada en önemli nokta, yıl boyunca gelen tüm nakde bakmaktır.
4. Satış Tahmini Hesaplama
Bu mali tablolardan elde edilen doğru bilgilerle şirket, en önemli tahminlerden biri olan satış tahminini tamamlayabilir. Bu, işletmenin, ileriye dönük iş kararlarının nasıl alınacağını bildiren satışlar ve giderler arasında bağlantı kurmasını sağlar. Fiyatın, hacmin veya her ikisinin de beklenen ve gerçek sonuçlar arasında bir boşluğa neden olup olmadığını görmek için satışları birimlere ve birim başına fiyatlara ayırmanız gerekir.
Basit bir satış tahmininde pastanemiz, kaç kek sattığını kek başına fiyatla çarpar ve bunun aydan aya nasıl değiştiğine bakar. Örneğin, Ocak ayından Sevgililer Günü’ne kadar üç kek sattıysa, bu, şirketin envanter ihtiyaçlarını, personeli planlamasına ve fiyatları belirlemesine yardımcı olur.
5. Nakit Ödemeleri Hesaplama
Bu, küçük işletmelere ne kadar harcamaları gerektiği konusunda iyi bir fikir verebilir ve buna göre bir plan yapmasını sağlayabilir. Nakit ödeme, işletmelerin malzeme, işçilik, genel üretim giderleri (nakit akışı olmadığı için amortisman eksi) ve diğer maliyetler gibi harcamaları ödemek için nakit veya nakit benzerlerini kullandığı zamandır. Nakit ödemeler genel muhasebe defterine kaydedilir.
Küçük işletmeler için nakit ödemeleri düzenli olarak analiz etmek, satıcılara yapılan ödemelerde anlamlı eğilimler gösterebilir ve mükerrer ödemeleri veya fazla ödemeleri önlemeye yardımcı olabilir.
Örneğin, pastanenin sahibi erken ödeme koşulları ile bir alışveriş yaptığında, şirketin aylık faturalarında %5 tasarruf sağlanabilir.
6. Birikmiş Kâr Tablosu
Birikmiş kârlar beyanı, bir işletmenin kârının ne kadarının işletmede kaldığını ve ne kadarının paydaşlara dağıtıldığını gösterir. Birikmiş kârlar tablosu, yıl için birikmiş kârların başlangıcını, net geliri, hissedarlara ödenen temettüleri ve biten birikmiş kârlar bakiyesini gösterir.
Örneğin, yukarıdaki örneklerde bahsettiğimiz pastanenin bu yıl açıldığını ve hiçbir kazancı olmadığını düşünelim. Yani pastane işletme hayatına 0 TL bakiye ile başladı ve daha sonra 1000 TL gelir elde etti. Sonrasında işe başlaması için ona borç veren mal sahibine ve sahibinin büyükbabasına 250 TL ödedi. Bu, yıl için birikmiş kazançların 500 TL olduğu anlamına gelir.
Finansal Analist Nedir?
Bir finansal analist, finansal verileri toplar, bulgularını değerlendirir ve ekonomik fırsatlar hakkında tahminlerde bulunur. Dış finansal eğilimleri izler, tahmin modelleri oluşturur ve kâr için fırsatları belirler.
Finansal analistler ayrıca şirketler ve kuruluşlar içinde maliyetleri düşürmenin ve geliri artırmanın yollarını arar. Nicel araştırma ve analizler gerçekleştirir ve bulguları hakkında müşterilere ve meslektaşlarına sunumlar yapar.
